Kako bi se riješila kriza u Bosne i Hercegovine, kojoj je uskraćena demokratija poput one u drugim evropskim zemljama, potrebna je prvenstveno podrška Sjedinjenih Američkih Država, Velike Britanije i Evropske unije koji imaju mehanizme da privole Srbiju i Hrvatsku da poštuju Dejtonski mirovni sporazum, smatraju u SDA.
U svom opširnom izlaganju navode da u vremenu svjetske krize, posebno rata u Ukrajini, Bosna i Hercegovina može biti okidač za dublje probleme na evropskom tlu zbog prevelikog uticaja Rusije. Ako unutrašnji akteri u Bosni i Hercegovini ne budu dobijali podršku Beograda i Zagreba, vratiće se poštivanju važećih zakona i odluka međunarodnih i domaćih sudova, smatraju u SDA
– Ovo treba da bude startna pozicija iz koje se treba krenuti u rješavanje odnosa kako u Bosni i Hercegovini, tako i u regionu. Stranka demorkatske akcije nikada neće pristati na nova rješenja koja su lošija od Dejtonskog sporazuma, i koja vode u dodatne podjele. Jedini prihvatljivi pravac kretanja je dodatno jačanje institucija države i reforme koje Bosnu i Hercegovinu približavaju demorkatskim standardima Evropske unije.
Ovakav pristup je moguće ostvariti kroz pojačan angažman država svjedoka Dejtonskog mirovnog sporzuma i otvoreni dijalog Bosne i Hercegovine, Srbije i Hrvatske kojim bi se relaksirali odnosi u cijeloj regiji. Jedino uz uzajamno poštivanje institucija svake od država moguće je napraviti snažan pomak naprijed. SDA će poduzeti potrebne napore da Bosna i Hercegovina nikada ne prihvati ponižavanja od strane susjeda, a posebno određenih lidera koji pokazuju otvorenu mržnju prema Bosni i Hercegovini i Bošnjacima.
“U ovom trenutku destruktivne politike iz susjedstva su na tom nivou da, na primjer, zvaničnici Srbije otvoreno dovode u vezu rješavanje svojih odnosa s Kosovom, sa cjelovitošću Bosne i Hercegovine. S druge strane iz Republike Hrvatske se otvoreno miješaju u unutrašnje stvari Bosne i Hercegovine, posebno u vezi sa Izbornim zakonom. Pri tome se koriste svi mehanizmi, a posebno zloupotreba članstva u Evropskoj Uniji i NATO savezu. Uvjereni smo da su Sjedinjene Američke Države, Velika Britanija, članice Evropske unije kao i druge članice NATO saveza svjesne da nestabilna Jugoistočna Evropa odgovara isključivo Rusiji. Bosna i Hercegovina je u središtu te destabilizacije jer Rusija ima čvrste saveznike u SNSD-u i HDZ-u. To se čak i ne krije u javnosti”, piše dalje SDA.
U objavi se navode i neki od načina na koji SNSD i HDZ blokiraju Bosnu i Hercegovinu – od sistemske diskriminacije nesrba u entitetu RS do blokade HDZ-a da se formira Federalna vlada, nakon izbora 2018. godine i onemogućavanje Bošnjacima da budu zastupljeni u vlasti u lokalnih vijeća u Čapljini, Stocu, Kiseljaku…
SDA stoga traži da se provedu opsežne reforme koje će podržati zapadne države.
Ustavna reforma i izmjene Izbornog zakona u skladu s tim Bosni i Hercegovini su potrebna simetrična rješenja u oba entiteta. Odnose u entitetu FBiH nije moguće rješavati odvojeno od istih ili sličnih odnosa u bh. entitetu Rs. Stvari se moraju rješavati za cjelokupnu državu istovremeno.
– Harmonizirati (uvesti simetrična) rješenja u ovlaštenjima predsjednika i potpredsjednika entiteta. Neodrživo je da potpredsjednici entiteta Rs nemaju nikakvu ulogu u procesu formiranja Vlade tog entiteta, dok potpredsjednici entiteta FBiH imaju punu ulogu kod formiranja Vlade entiteta FBiH, jer bez njihove saglasnosti nije moguće krenuti u proces formiranja Vlade.
– Odluke Ustavnog suda Bosne i Hercegovine o ravnopravnosti naroda traže da svi narodi budu ravnopravni na cijeloj teritoriji države. Bošnjačkom i hrvatskom narodu u entitetu RS je uskraćeno pravo vezano za formiranje Vlade, a srpskom narodu u entitetu FBiH to pravo nije uskraćeno.
– Harmonizirati (uvesti simetrična), rješenja vezana za Dom naroda FBiH i Vijeće naroda RS. Dom naroda u FBiH je zakonodavni Dom u punom kapacitetu, dok je Vijeće naroda RS dom koji bi trebao da štiti samo vitalni nacionalni interes. U praksi on ne izvršava ni tu svoju obavezu zbog opstrukcija u načinu rada Ustavnog suda entiteta RS.
– Domovi naroda bi trebali imati ulogu koja ne konkuriše ulozi predstavničkih domova, dakle ulogu efikasne zaštite vitalnog nacionalnog interesa.
– Ukloniti blokade u funkcioniranju entiteta FBiH koje će omogućiti neometan izbor Vlade, sudija Ustavnog suda FBiH i uspješno funkcioniranje oba doma Parlamenta FBiH”, saopćeno je iz SDA.