Fond za humanitarno pravo (FHP) je u beogradskom Medija centru svoj petnaesti dosije pod nazivom „Srpska dobrovoljačka garda“
U dosijeu su predstavljene činjenice o Srpskoj dobrovoljačkoj gardi (SDG) od osnivanja 1990. do formalnog raspuštanja 1996. godine. Prvi dio dosijea bavi se nastankom SDG i njenom strukturom, a potom osnovnim karakteristikama njenog djelovanja u saradnji s drugim jedinicama. Dalje u dosijeu su predstavljeni dokazi koji ukazuju na odgovornost pripadnika Srpske dobrovoljačke garde za zločine počinjene tokom oružanih sukoba u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini. Nakon osvrta na ulogu SDG u slanju prisilno mobilisanih izbjeglica na front i pljački, dat je prikaz raspuštanja Garde.
Dosije je utemeljen na autentičnim vojnim i policijskim dokumentima koji su kao dokazni predmeti prihvaćeni pred međunarodnim i domaćim sudovima, činjenicama koje su utvrđene u presudama, velikom broju izjava svjedoka, među kojima su i svjedočenja bivših pripadnika SDG, kao i na medijskim prilozima i izjavama svedoka koje su prikupili istraživači FHP-a.
Izvršna direktorka FHP-a Ivana Žanić, je rekla da je cilj dosijea da se nakon trideset godina istraži odgovornost za zločine koje je počinila Srska dobrovoljačka garda i da odgovorni, koji su među živima budu procesuirani i kažnjeni, ali i da Tužilaštvo za ratne zločine treba da pruži odgovor da li ima strategiju podizanje optužnice:
“Ne možemo da kažemo zašto baš Srpska dobrovoljačka garda kada je u javnosti toliko govoreno o tome, kada svi znaju da su oni pljačkali, ubijali, učestvovali u zločinima, a da tužilaštvo baš nema ni jedan dokaz da podigne optužnicu barem protiv njihovog jednog pripadnika. Bilo bi korisno i zanimljivo kada bi tužiteljka za ratne zločine odgovorila na ovo pitanje. Da li ona ima strategiju podizanja optužnice i koji su joj prioriteti…Ili je prioritet i strategija da prođe vrijeme i ovi malobrojni, potencijalno optuženi, koji su živi i budu na kraju optuženi”, rekla je ona.
Istraživačica FHP-a i autorica Dosijea Jovana Kolarić je hronološki predstavila učešće ove srpske formacije u ratnim zločinima uključujući i genocide u Srebrenici. Kako je istakla učesvovali su u provoženju zarobljenih Bošnjaka na području Konjević polja, Bratunca i Zvornika. Nakon masovnh ubistava civila Bijeljine i Zvornika 92, te, Sarajeva, Trnova, Ključa, Prijedora i Velike Kladuše kasnije, sredinom 95. godine je počinila i zločine na područje Sanskog mosta, gdje je bilo uključeno oko 300 dobrovoljaca.
“Na ovom području pripadnici Srpske dobrovoljače garde su učestvovali u dva masovna zločina, 20. septembra 1995. godine ubili su 11 muškaraca u selu Trnova, a dan kasnije ubilisu najmanje 65 lica među kojima je bila jedna žena koju su prethodno silovali u selu Sasna”, istakla je ona.
Podsjetila je da su se, nakon rasformiranja viši oficiri poput Milorada Ulemeka Legije, Nenada Bujoševića zvanog Rambu, pridružili Jedinici za specijalne opreacije (JSO) Resora državne bezbjednosti Srbije, neki nakaratko ostali u jedinici Škorpioni dok nije rasformirana, jedan broj je bio radon nagažovan kod Željka Ražnatovića Arkana. Oko 30 pripadnika je bilo uključeno u sukob na Kosovu kao pripdnici MUP-a Srbije.
U Srbiji se protiv pripdnika Arkanove garde vodi istraga samo protv jednog NN lica, vezanog za događaj iz Bijeljine. Istraga pokrenuta na osnovu ratne fotografije na kojoj je prikazano da jedan pripadnik drži podignutu nogu iznad tijela ubijene Ajše Šabanović i pušku u ruci. Prema svjedočenju u Hagu radi se i Srđanu Goluboviću, u javnosti poznatom kao DJ Max.
U Dosije je ukazano na veliki broj svjedočenja, među kojima i pripadnika Srpske dobrovoljačke garde, kao i na veliki broj vojnih i političkih dokumenata koji ukazuju na odgovornost ove formacije.
Rat u Bosni i Hercegovini počeo je masovinm ubistvima civila u Bijeljni od strane pripdnika Srpske dobrovoljačke garde, u aprilu 1992. godine. U Novom Pazaru Arkan je dolazio sa navijačima Prištine u oktobru 1993. godine.
